Czym jest rodzina zastępcza a czym jest adopcja?

W tym wpisie dowiesz się, czym jest rodzina zastępcza a na czym polega adopcja dziecka.

Wiele osób nie ma pojęcia o systemie pieczy zastępczej – czyli rodzicielstwie zastępczym, nieświadomie traktując je wymiennie z pojęciem adopcji. To spory błąd – nie są to stany tożsame, a motywacje rodziców adopcyjnych i rodziców zastępczych różnią się od siebie często w znacznym stopniu. Najprostszym i prawdopodobnie najbardziej zrozumiałym rozróżnieniem jest określenie, że adopcja jest sytuacją stałą – niezmienną, natomiast rodzicielstwo zastępcze jest sytuacją tymczasową.

Rodzicielstwo zastępcze to forma tymczasowej pomocy, co oznacza, że rodzina zastępcza nie wie, jak długo dziecko u niej pozostanie. Do czasu uregulowania sytuacji prawnej osoby małoletniej pozostaje ona w rodzinie zastępczej na podstawie postanowienia sądu. Rozwiązań tej sytuacji może być wiele. Niekiedy dzieci wracają do swoich rodzinnych domów albo trafiają do adopcji. Zdarza się i tak, że dzieci zostają w rodzinie zastępczej aż do momentu usamodzielnienia się.

Do rodziny adopcyjnej dziecko trafia natomiast po długim procesie i intensywnych staraniach ze strony rodziców adopcyjnych. W takiej sytuacji dziecko zostaje przez nich przysposobione. Rodziny adopcyjne zawsze są opiekunami prawnymi dzieci. W rodzinach adopcyjnych dziecko ma te same prawa i obowiązki jak w rodzinie biologicznej, m.in. dotyczy je prawo dziedziczenia oraz obowiązek opieki nad rodzicami w podeszłym wieku.

Na podstawie decyzji sądu rodzice zastępczy mogą stać się opiekunami prawnymi dziecka, jeśli rodzice biologiczni są pozbawieni praw rodzicielskich. O sprawach edukacyjnych mogą decydować rodzice zastępczy, nawet jeśli nie są opiekunami prawnymi. Dzieci w rodzinach zastępczych nie dziedziczą z mocy prawa po swoich opiekunach chyba, że rodzina zastępcza postanowi inaczej.

Finanse w rodzinie zastępczej i adopcyjnej

Rodziny adopcyjne otrzymują takie wsparcie finansowe na utrzymanie dzieci, jakie przysługuje wszystkim polskim rodzinom, czyli z programu „500+” i „300+”. Nie otrzymują dodatkowych świadczeń z tytułu pełnienia roli rodzica adopcyjnego.

Natomiast rodziny zastępcze dostają dodatkowe pieniądze na dzieci. Poza wyżej wymienionymi świadczeniami uzyskują około 1000 zł miesięcznie na każde dziecko umieszczone w pieczy zastępczej, a jeśli rodzina pełni tę rolę zawodowo – to jednemu z opiekunów wypłacane jest wynagrodzenie ustalone zgodnie z regionem, który zamieszkuje. Rodzice zastępczy mogą także liczyć na bezpłatną pomoc ze strony psychologów, terapeutów i innego rodzaju specjalistów współpracujących z PCPR, OPS, MOPS, GOPS – w zależności od organizatora.

Wesprzyj naszą fundację

Każda Twoja złotówka to pomoc zarówno dla dziecka jak i dla rodziny zastępczej lub adopcyjnej. 

Kontakt z rodziną biologiczną

Jednym z zadań rodziny zastępczej jest utrzymywanie i pielęgnowanie relacji między dziećmi a ich rodziną biologiczną, chyba że w skrajnych przypadkach sąd postanowi inaczej. Spotkania z rodziną biologiczną można organizować we własnym zakresie lub w specjalnych, zapewnianych przez organizatora pieczy zastępczej miejscach. Należy przy tym brać pod uwagę komfort dziecka. 

Rodziny adopcyjne mogą same decydować o kontaktach dziecka z jego bliskimi z rodziny biologicznej i nie muszą organizować spotkań, choć specjaliści zalecają, by informowały dziecko o jego historii i rodzinnych korzeniach oraz nie zatajały przed nim faktu, że jest adoptowane. W Polsce wciąż niewiele rodzin decyduje się na utrzymywanie kontaktów z rodzicami adoptowanych dzieci.

Co łączy adopcję i pieczę zastępczą?

Rodzicielstwo zastępcze i adopcję sporo różni. Motywacje rodziców adopcyjnych i zastępczych są inne, podobnie jak ich prawa czy obowiązki. Rodzicielstwo jednak dla obu grup wiąże się z codziennymi wyzwaniami i często niełatwymi sytuacjami. Rodziny opiekują się dziećmi, które wchodzą w ich życie nierzadko z ogromnym bagażem trudnych doświadczeń. Wszystkie rodziny muszą mieć więc świadomość, że pojawią się na ich drodze trudności wychowawcze wynikające z doświadczeń, traum i uwarunkowań genetycznych dzieci. 

Największym wspólnym mianownikiem tych rodzin jest chęć opieki nad dziećmi, zapewnienie im należytej ochrony i danie miłości, jakiej potrzebują. Zarówno rodzice zastępczy jak i adopcyjni odmieniają życie dzieci, które trafiają pod ich opiekę.
W zamian otrzymują najcenniejszą zapłatę jaką jest uśmiech spokojnego i szczęśliwego dziecka, dla którego często stają się sensem życia.

A Ty jesteś gotowy na to, by stać się czyimś sensem życia?